| triumphus, -i, m. triomphtocht.
a- De herkomst van de triomf: In de
strijd die volgde op de Sabijnse maagdenrrof doodee Romulus de aanvoerder
van de dorpelingen in een tweegevecht. Hij nam zijn wapenuitrusting af
hing hij hem aan een eiketak als overwiningsteken. Daarna legde hij
deze trofee over zijn schouder en plaatste zich, getooid met een
lauwerkrans, aan het hoofd van een overwinningsliederen zingende stoet.
b- In later tijden:
zo een zegetocht en feest werd aan een veldheer met zijn soldaten te Rome
door de senaat verleend na een grote overwinning. Officieel ging het
om een imperator cum imperio die een beslissende overwinning behaalde
in een bellum iustum tegen een buitenlandse vijand wanneer in die
slag minstens 5000 vijanden gesneuveld waren. In dit geval moest de
bevelvoerende generaal met zijn troepen buiten Rome wachten tot de
senaat hem de toestemming verleende aan het hoofd van zijn troepen binnen te
trekken. In deze processie liepen mee de magistraten en senatoren,
wagens met de op de vijand veroverde buit, de belangrijkste krijgsgevangenen
in boeien geklonken, symbolische afbeeldingen van de geleverde prestaties en
een witte os die men op het Capotolium zou offeren. De triomfator zelf
stond op een quadriga, getrokken door vier paarden. Hijzelf droeg een
purperen toga met een scepter in de hand en een lauwerkroon op het hoofd.
De processie werd gevormd op het Marsveld. De legioenen stapten
ook mee. De soldaten, die getooid waren met lauwerkransen zongen
luidruchtig (ontuchtige) liederen. Vaak riepen ze 'Io triomphe" (zie
de triomf). De stoet trok door de Porta Triumphalis en het
Circus Flaminius, over de Via Sacra en het Forum.
Aan de voet van de clivus Capitolinus leidde men de geboeide
gevangenen weg om ter dood gebracht te worden in het Tullianum onder in de
Mamertijnse gevangenis aan de voet van de Capitolinus.. (Bekende
gevangenen die gewurgd of verhangen werden waren Vercingetorix (Caesar),
Simon bar Giora (Titus), de aanhangers van Catilina (Cicero), Jugurtha
(Marius), ...). De triomfator zelf klom langs
de clivus tot bij de tempel van Iuppiter Optimus Maximus waar hij de
lauwerkrans aan de god offerde. Daar offerde hij de witte os. Zijn naam werd opgetekend in de
Fasti triumphales (lijst van de gevierde triomfen).
c- In de keizertijd:
mochten enkel nog keizers en zijn familieleden een triomftocht houden.
d- Een mindere variant is de ovatio: de
generaal bracht het offer ergens op een heuvel ten zuiden van de stad.
Te voet of te paard kwam hij 's anderendaags Rome binnen. |
