Herakles en Atlas

Herakles (ook wel Alkide, of Hercules in het Latijn) was de zoon van Zeus en Alkmene. Herakles groeide mogelijk samen met zijn broer Iphikles op in Thebe onder de naam Alkide. Van kindsaf was Herakles al een held, dat bleek toen hij op vijfjarige leeftijd door Hera gezonden slangen wurgde. Tijdens zijn leven verrichtte hij twaalf werken.

Atlas was een Titaan en de naam betekent ‘de dragende’. Hij was de zoon van Iapetus en Najade Clymene. Nadat hij tegen Zeus gestreden had, moest hij van Hera eeuwig het hemelgewelf torsen.

Een van zijn werken was de gouden appels van de Hesperiden naar Eurystheus brengen. De boom met de gouden appels was het bruidsgeschenk van Gaia (Moeder Aarde) aan Zeus en Hera zette die in haar tuin aan de andere kant van de wereld op de berg Atlas. Ze vormden de bron van de eeuwige jeugd. De boom waaraan het gouden fruit groeide, werd onderhouden door nimfen, Hesperiden genaamd, en die de dochters van Atlas waren. Maar omdat de Hesperiden de appels voor eigen gebruik stalen, werd de bewaking van de appels uiteindelijk door een woedende Hera toevertrouwd aan Ladon, de slang.

Volgens één versie bevond de tuin zich ergens onder het Atlasgebergte, waar Atlas de wereld op zijn schouders droeg. Herakles overtuigde Atlas om de appels te gaan halen. Toen Atlas de appels ging halen, nam Herakles zijn taak over en nam de hemel op zijn schouders. Wanneer hij terug was, had Herakles moeite om hem te overtuigen zijn oude taak weer terug op te nemen.

Volgens andere versies gaat Herakles zelf naar de tuin om daar ofwel de slang, die de appels bewaakt, te doden, ofwel om de Hesperiden te overtuigen hem de appels te geven. Tijdens zijn zoektocht naar de tuin stuitte hij op de zeegod Nereus, die hij met geweld dwong om de weg te wijzen.

Op zijn tocht naar de tuin, besloot hij om de hulp van Nereus, de zeegod in te roepen. Nereus wou Herakles helpen als hij verslagen werd in een gevecht. Toen hij bij Nereus aankwam, zag hij de zeegod slapen en hij zag zijn kans om de zeegod te wurgen. Nereus verzette zich nog wel, maar gaf zich al vlug gewonnen. Hij raadde Herakles aan de hulp van Atlas in te roepen, opdat hij de tuin ongehinderd kon betreden. De zeegod wees nog de richting en sliep daarna verder.

Herakles legde zijn probleem uit en Atlas was bereid hem te helpen op één voorwaarde: terwijl hij de appels ging halen, moest Herakles de wereldbol op zijn schouders dragen. Maar wanneer Atlas terugkeerde zag hij zijn kans om te ontsnappen van zijn moeilijke taak, hij zei aan Herakles dat hij de appels wel naar Eurystheus zou brengen. Herakles doorzag het plannetje van Atlas, maar deed of hij hem geloofde en vroeg of Atlas nog eventjes wou overnemen, zodat hij zijn schouders even zou kunnen ontspannen. Wanneer Atlas de last nog maar net op zijn schouders had, nam Herakles het mandje met de appels en verdween.

Enkele jaren geleden was er een televisie programma op TV1: de 12 werken van Vanoudenoven. Hierin verrichtte Rob Vanoudenoven 12 weken lang elke week één opdracht die door een bekende Vlaming aan hem werd opgedragen.

Arthur Cottenell, Encyclopedie v/d Mythologie

Lucilla Burn, Griekse mythen